GENEL BAKIŞ
Somatik semptom bozukluğu,(Somatizasyon Bozukluğu) büyük duygusal sıkıntıya ve işlevsellik sorunlarına neden olan ağrı veya yorgunluk gibi fiziksel semptomlara aşırı derecede odaklanma (aşırı kafaya takma) ile karakterizedir.
Bu semptomlarla ilişkili başka bir teşhis edilmiş tıbbi hastalığınız genellikle yoktur eğer bazı hastalıklarınız varsa bile yaşadıklarınızla orantılı değildir. Verdiğiniz ve gösterdiğiniz tepkiler, yorumlamalarınız anormaldir ve var olan (çoğu zaman olmayan) bu sebebin çok ötesindedir ve aşırıdır. Ağrıların ve sıkıntılarınızın mahiyeti de o hastalığa hatta dünyada var olan herhangi bir hastalığa da uymaz. Gezici ağrılardan şikayet edersiniz, beklenmedik yerlerde, beklenmedik anormal ağrı yakınmalarınız olur. Öyleki çoğu ağrı hissinin algılandığı sinir sistemi dağılımına dahi uymaz. "Hocam kasığımda ve başımın arkasında aynı anda batıyor gibi ağrıma oluyor, sonra ağrı omuzuma ordan ayak bileklerime geçiyor. vb gibi) Hemen herkes sorunların psikolojik kökeni olduğu kanaatini dile getirir. Ağrılar gezicidir, aşırıdır, beklenmedik yerlerde ortaya çıkar vb.
Genellikle semptomlarınız hakkında en kötüsünü düşünürsünüz ve sıklıkla tıbbi yardım ararsınız, hiç bir şey bulunmadı denilmesine rağmen bir açıklama aramaya devam edersiniz. Sağlıkla ilgili endişeler hayatınızın o kadar merkezi bir odağı haline gelebilir ki, artık işlevleriniz bozulur, hatta adeta engelli hatta özürlü gibi bir kısıtlılık ortaya çıkar.
Somatik semptom bozukluğunuz varsa, önemli duygusal ve fiziksel sıkıntı yaşayabilirsiniz. Yaşadıklarınız gerçekten de şiddetli ve tüketici olabilir. Tedaviler semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir, bununla başa çıkmanıza ve yaşam kalitenizi iyileştirmenize yardımcı olabilir.
BELİRTİLER
Somatik semptom bozukluğunun belirtileri şunlar olabilir:
* Ağrı veya nefes darlığı gibi spesifik duyumlar veya yorgunluk veya halsizlik gibi daha genel semptomlar
* Tanımlanabilecek herhangi bir tıbbi nedenle alakasız veya kanser veya kalp hastalığı gibi tıbbi bir durumla ilgili olsa dahi, beklenenden çok daha aşırı belirtiler görülmesi.
* Tek bir semptom, birden fazla semptom veya değişen semptomlar, gezici ağrılar vb gibi değişik özellikler
* Hafif, orta veya şiddetli olabilir.
* Ağrı en sık görülen semptomdur, ancak semptomlarınız ne olursa olsun, bu semptomlarla ilgili olarak önemli sorunlara neden olan, çalışmayı zorlaştıran ve bazen sizi engelli konumuna indiren aşırı evhamlı düşünce, duygu veya davranışlarınız vardır.
Bu düşünceler, duygular ve davranışlar şunları içerebilir:
*Potansiyel hastalık hakkında sürekli endişe
*Normal fiziksel duyumları ciddi fiziksel hastalık belirtisi olarak görmek
*Kanıt olmasa bile semptomların ciddi olduğundan korkmak
*Fiziksel duyumların tehdit edici veya zararlı olduğunu düşünmek
*Tıbbi değerlendirme ve tedavinin yeterli olmadığını hissetmek
*Fiziksel aktivitenin vücudunuza zarar verebileceğinden korkmak
*Anormallikler için vücudunuzu tekrar tekrar kontrol etmek
*Endişelerinizi gidermeyen veya onları daha da kötüleştiren sık muayene ve incelemelere para ve vakit harcayıp durmak.
* Tıbbi tedaviye yanıt vermeme veya ilaç yan etkilerine alışılmadık derecede duyarlı olma, aşırı tepkiler ortaya çıkması
* Genellikle tıbbi bir durumdan beklenenden daha ciddi bir bozukluğa sahip olmak
Somatik semptom bozukluğu için, yaşadığınız belirli fiziksel semptomlardan daha önemli olan, semptomları yorumlama ve bunlara tepki verme şeklinizdir ve bunların günlük yaşamınızı nasıl etkilediğidir.
NE ZAMAN DOKTORA GÖRÜNMELİ?
Fiziksel semptomlar tıbbi problemlerle ilişkili olabileceğinden, semptomlarınıza neyin sebep olduğundan emin değilseniz birinci basamak sağlık hizmeti sağlayıcınız tarafından değerlendirilmeniz önemlidir. Birinci basamak sağlık hizmeti sağlayıcınız, somatik semptom bozukluğunuz olabileceğine inanıyorsa, sizi bir akıl sağlığı uzmanına yönlendirebilir.
YAKININIZ BU HASTALIĞA YAKALANDIYSA....!
Somatik semptom bozukluğu olarak kabul edilen fiziksel semptomlar ortaya çıktığında, yaşamı tehdit eden bir hastalığın bulunmadığını kabul etmek zor olabilir. Semptomlar kişi için çok gerçek bir sıkıntıya neden olur ve güvence her zaman yardımcı olmaz. Böyle bir hastalık gösteriyorsa, sevdiklerinizi, semptomlara verilen tepkinin aşırılığını ve neden olduğu herhangi bir sakatlık ile başa çıkmanın yollarını öğrenmek için bir akıl sağlığı uzmanına götürünüz.
Fiziksel engellilik, ve hastalık hali o kadar belirginleşebilir ki, hasta kişinin bağımlı olmasına ve bakım verenleri yorabilecek ve aileler ve ilişkiler üzerinde strese neden olabilecek ekstra fiziksel bakım ve duygusal desteğe ihtiyaç duymasına neden olabilir. Bakıcı olarak rolünüz sizi bunaltıyorsa, kendi ihtiyaçlarınızı karşılamak için bir akıl sağlığı uzmanıyla konuşmak isteyebilirsiniz.
NEDENLER
Somatik semptom bozukluğunun kesin nedeni net değildir, ancak bu faktörlerden herhangi biri rol oynayabilir:
* Ağrıya karşı artan hassasiyet gibi genetik ve biyolojik faktörler
* Genetik, çevresel veya her ikisi birden olabilen aile etkisi
* Hastalıkları ve bedensel semptomları nasıl tanımladığınızı ve algıladığınızı etkileyebilecek olumsuzluk kaygılı kişilik özelliği
* Duyguların farkındalığının azalması veya duyguların işlenmesiyle ilgili sorunlar, duygusal sorunlardan ziyade fiziksel semptomların odak noktası haline gelmesine neden olur.
* Öğrenilmiş davranış – örneğin, bir hastalığa sahip olmaktan elde edilen dikkat veya diğer faydalar; veya engellilik düzeyinizi artırabilecek aşırı aktiviteden kaçınma gibi semptomlara yanıt olarak "ağrı davranışları"
RİSK FAKTÖRLERİ
Somatik semptom bozukluğu için risk faktörleri şunları içerir:
* Anksiyete veya depresyona sahip olmak
* Tıbbi bir duruma sahip olmak veya birinden iyileşmek
* Ailede güçlü bir hastalık öyküsü olması gibi tıbbi bir durum geliştirme riski altında olmak
* Stresli yaşam olayları, travma veya şiddet yaşamak
* Çocuklukta cinsel istismar ya da başka çocukluk çağı travmatik yaşantıları yaşamış olmak.
* Daha düşük eğitim düzeyine ve sosyo-ekonomik statüye sahip olmak
KOMPLİKASYONLAR
Somatik semptom bozukluğu şunlarla ilişkilendirilebilir:
* Zihinsel sağlıksızlık
* Fiziksel engellilik dahil günlük yaşamda işlevsellik sorunları
ilişkilerle ilgili sorunlar
* İş yerindeki sorunlar veya işsizlik
* Anksiyete, depresyon ve kişilik bozuklukları gibi diğer ruh sağlığı bozuklukları
* Depresyona bağlı artan intihar riski
* Aşırı sağlık bakım ziyaretleri nedeniyle mali sorunlar
* Sağlıklı eşin dayanamayıp terketmesi ve boşanmalar
* Uyuşturucu madde ve alkol bağımlılığı
ÖNLEME
Somatik semptom bozukluğunun nasıl önleneceği hakkında çok az şey bilinmektedir. Ancak, bu öneriler yardımcı olabilir.
1. Anksiyete veya depresyon ile ilgili sorunlarınız varsa , mümkün olan en kısa sürede profesyonel yardım alın .
2. Ne zaman stresli olduğunuzu ve bunun vücudunuzu nasıl etkilediğini tanımayı öğrenin - ve düzenli olarak stres yönetimi ve gevşeme tekniklerini uygulayın.
3. Somatik semptom bozukluğunuz olduğunu düşünüyorsanız, semptomların kötüleşmesini ve yaşam kalitenizi bozmasını önlemeye yardımcı olmak için erken tedavi alın .
4. Nüksleri veya semptomların kötüleşmesini önlemeye yardımcı olmak için tedavi planınıza sıkı sıkı bağlı kalın.
5. Alkol ve sigara kullanımına son verin.
6. Erken yatmak ve erken kalkıp ne kadar ağrınız olursa olsun 1 saat kadar yürüyün ve koşun.
7. Hayatınızın kısıtlanmasına izin vermeme konusunda irade gösterin. Teslim olmayın. Çünkü aslında korktuğunuz şey gerçekte yok. Yok olan bir hastalığı hisseden bir beynin bir tür numarasına mağlup olmayın.
TEŞHİS
Bir teşhis belirlemek için, muhtemelen bir fizik muayeneniz ve doktorunuzun önerdiği herhangi bir testiniz olacaktır. SONRASINDA ARTIK ORGANİK TIP KLİNİKLERİNDE VÜCUDUNUZUN SESİNİ DİNLEYEREK VAKİT KAYBETMEYİNİZ. BİR AN ÖNCE RUHSAL BİR SORUNUNUZ OLDUĞUNU KABUL EDİP PSİKİYATRİ TEDAVİSİNE BAŞLAYINIZ.
Belirtileriniz, korkularınız veya endişeleriniz, stresli durumlar, ilişki sorunları, kaçınıyor olabileceğiniz durumlar ve aile geçmişiniz hakkında konuşmak için psikolojik bir değerlendirme yapılması gerekebilir.
TANI KRİTERLERİ
Amerikan Psikiyatri Birliği tarafından yayınlanan Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı (DSM-5), somatik semptom bozukluğu tanısında şu noktaları vurgulamaktadır:
1. Günlük yaşamınızda sıkıntı yaratan veya sorunlara neden olan bir veya daha fazla somatik semptomunuz (örneğin ağrı veya yorgunluk) var olmalı.
2. Belirtilerinizin ciddiyeti hakkında aşırı, ısrarcı ve anormal düşünceleriniz var, sağlığınız veya semptomlarınız hakkında sürekli olarak yüksek düzeyde endişe duyuyorsunuz veya semptomlarınız veya sağlıkla ilgili endişeleriniz için çok fazla zaman ve enerji harcıyorsunuz.
3. Belirtiler değişiklik gösterse de, tipik olarak altı aydan daha uzun bir süre boyunca sizi endişelendiren belirtileriniz devam edecektir.
TEDAVİ
Tedavinin amacı, semptomlarınızı ve günlük yaşamda işlev görme yeteneğinizi iyileştirmektir. Konuşma terapisi olarak da adlandırılan psikoterapi, somatik semptom bozukluğu için yardımcı olabilir. Özellikle depresif hissetmekle mücadele ediyorsanız, bazen ilaçlar eklenebilir. Eğer zeminde Obsesif kompulsif bozukluk (takıntı hastalığı), Yaygın anksiyete (evham) hastalığı ve birlikte depresyon varsa kesinlikle antidepresan tedavi almak zorundasınız.
Psikoterapi
Fiziksel semptomlar psikolojik sıkıntı ve yüksek düzeyde sağlık kaygısı ile ilişkili olabileceğinden, psikoterapi - özellikle bilişsel davranışçı terapi (CBT) - fiziksel semptomların iyileştirilmesine yardımcı olabilir.
CBT size şu konularda yardımcı olabilir:
* Sağlık ve fiziksel semptomlar hakkındaki inançlarınızı ve beklentilerinizi inceleyin ve uyarlayın
* Stresi nasıl azaltacağınızı öğrenin
* Fiziksel semptomlarla nasıl başa çıkacağınızı öğrenin
* Semptomlarla meşguliyeti azaltın
* Rahatsız edici fiziksel duyumlar nedeniyle durumlardan ve faaliyetlerden kaçınmayı azaltın
* Evde, işte, ilişkilerde ve sosyal durumlarda günlük işleyişi iyileştirin
* Depresyon ve diğer ruh sağlığı bozukluklarını ele alın
* Aile terapisi, aile ilişkilerini inceleyerek ve aile desteğini ve işleyişini geliştirerek de yardımcı olabilir.
İlaçlar
Antidepresan ilaçlar, genellikle somatik semptom bozukluğu ile ortaya çıkan depresyon ve ağrı ile ilişkili semptomların azaltılmasına yardımcı olabilir.
Bir ilaç sizin için iyi çalışmıyorsa, doktorunuz etkinliği artırmak için başka bir ilaca geçmenizi veya belirli ilaçları birleştirmenizi önerebilir. Bir ilaca başladıktan sonra semptomlarda bir iyileşme fark etmenin birkaç hafta sürebileceğini unutmayın.
İlaç seçenekleri ve olası yan etkiler ve riskler hakkında doktorunuzla konuşun.
Yaşam tarzı ve ev ilaçları
* Somatik semptom bozukluğu profesyonel tedaviden fayda sağlarken, aşağıdakiler dahil bazı yaşam tarzı ve kişisel bakım adımları atabilirsiniz:
* Bakım sağlayıcılarınızla birlikte çalışın. Endişelerinizi tartışmak ve güvene dayalı bir ilişki kurmak için ziyaretler için düzenli bir program belirlemek için tıbbi bakım sağlayıcınız ve ruh sağlığı uzmanınızla birlikte çalışın.
* Bakımınızı koordine etmeyi zorlaştırabilecek ve sizi tekrarlayan testlere maruz bırakabilecek birden fazla doktordan veya acil servis ziyaretlerinden tavsiye almaktan kaçının.
* Stres yönetimi ve gevşeme tekniklerini uygulayın. Progresif kas gevşemesi gibi stres yönetimi ve gevşeme tekniklerini öğrenmek semptomları iyileştirmeye yardımcı olabilir.
* Fiziksel olarak aktif olun. Dereceli bir aktivite programı, ruh haliniz üzerinde sakinleştirici bir etkiye sahip olabilir, fiziksel semptomlarınızı iyileştirebilir ve fiziksel işlevinizi iyileştirmeye yardımcı olabilir.
* Etkinliklere katılın. İşinize, sosyal ve aile aktivitelerine dahil olun. Katılmak için belirtilerinizin çözülmesini beklemeyin.
* Sigara, Alkol ve eğlence amaçlı uyuşturuculardan kaçının. *. Madde kullanımı bakımınızı zorlaştırabilir. Bırakmak için yardıma ihtiyacınız varsa, sağlık uzmanınızla konuşun.
Randevunuzdan önce aşağıdakilerin bir listesini yapın:
* Belirtileriniz, ilk ne zaman ortaya çıktıkları ve günlük yaşamınızı nasıl etkiledikleri de dahil olmak üzere
* Geçmişinizdeki travmatik olaylar ve stresli, önemli olaylar dahil olmak üzere önemli kişisel bilgiler
* Sahip olduğunuz diğer fiziksel veya zihinsel sağlık durumları da dahil olmak üzere tıbbi bilgiler
* İlaçlar, vitaminler, şifalı bitkiler ve diğer takviyeler ve dozajlar
* Sorular tıbbi bakım sağlayıcısı veya ruh sağlığı uzmanına sormak
* Güvenilir bir aile üyesinden veya arkadaşınızdan, mümkünse, destek vermesi ve bilgileri hatırlamanıza yardımcı olması için randevunuza sizinle birlikte gelmesini isteyin.
Siz, Doktora şunları sorabilirsiniz....
Somatik semptom bozukluğum var mı?
Nasıl bir tedavi yaklaşımı önerirsiniz?
Benim durumumda terapi yardımcı olur mu?
Eğer terapi öneriyorsanız, buna ne sıklıkla ve ne kadar süreyle ihtiyacım olacak?
İlaç öneriyorsanız, olası yan etkileri var mı?
Ne kadar süre ilaç kullanmam gerekecek?
Tedavimin işe yarayıp yaramadığını nasıl izleyeceksiniz?
Durumumu yönetmeye yardımcı olmak için atabileceğim herhangi bir kişisel bakım adımı var mı?
Alabileceğim herhangi bir broşür veya başka basılı materyal var mı?
Hangi web sitelerini önerirsiniz?
Başka soru sormaktan çekinmeyin.
Doktorunuzdan ne beklenir
Tıbbi bakım sağlayıcınız veya ruh sağlığı uzmanınız size aşağıdaki soruları sorabilir:
* Belirtileriniz nelerdir ve ilk ne zaman ortaya çıktılar?
* Belirtileriniz okulda, işte ve kişisel ilişkilerde olduğu gibi hayatınızı nasıl etkiliyor?
* Size veya yakın akrabalarınızdan herhangi birine bir akıl sağlığı bozukluğu teşhisi konuldu mu?
* Herhangi bir tıbbi durum teşhisi konuldu mu?
* Sigara, Alkol veya eğlence amaçlı uyuşturucu kullanıyor musunuz? Ne sıklıkta?
* Düzenli fiziksel aktivite yapıyor musunuz?
